سیستم اطفا حریق چیست

سیستم FIRE FIGHTING یا سیستم اطفاء حریق ، مجموعه‌ای از تجهیزات است که به‌صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت انسان، بعد از شناسایی حریق آن را کنترل و خاموش می‌کنند. این سیستم‌ به‌ویژه در مکان‌هایی که واکنش سریع به آتش‌ و خطرات ناشی از آن حیاتی است، استفاده می‌شود. استفاده از سیستم اطفا حریق خودکار برای حفاظت از جان افراد، اموال و کاهش خسارات ناشی از آتش‌سوزی بسیار ضروری است .سیستم اطفاء حریق بخش جدایی‌ناپذیری از زیرساخت‌های حفاظت در برابر آتش در ساختمان است. اطفا حریق به‌طور کلی به هر خاموش کننده ای که برای کنترل و اطفا آتش طراحی شده اطلاق میشود مانند: آب، فوم ، ترکیبات شیمیایی و....

سیستم اطفا حریق چگونه کار میکند ؟

اجزا و تجهیزات سیستم اطفاء و اعلام حریق برای شناسایی آتش در سریع‌ترین زمان ممکن طراحی شده‌اند. ابتدا حضور شعله و دود توسط سیستم اعلام شناسایی شده و پس از ارسال سیگنال خطر سیستم اطفاء حریق برای مهار و کنترل آتش فعال میشود.
اول از همه بسته به شرایط محیطی و نوع حسگرهای استفاده شده در ساختمان ، شعله ، دود و یا حرارت ناشی از آتش تشخیص داده میشود . بلافاصله بعد از تشخیص حریق، سیستم هشدارهای صوتی (آژیر) و نوری (چراغ‌های هشدار) فعال میگردند و
پیام‌هایی از طریق سیستم اعلام حریق به افراد حاضر در ساختمان و همچنین آتش نشانی ارسال میگردد و سیستم اطفا حریق به صورت خودکار فعال میشود .
- در صورت استفاده از پنل های سیستم اعلام حریق آدرس پذیر برق و یا گاز به صورت خودکار قطع میگردد.بعد از خاموش شدن آتش سیستم غیر فعال میشود و بعد از پاک سازی آثار باقی مانده از اطفا حریق دوباره سیستم تنظیم و آماده می گردد تا در حوادث احتمالی بعدی آماده باشد . 

انواع سیستم‌های اطفاء حریق

سیستم اطفاء حریق دستی

• نیاز به دخالت مستقیم انسان برای فعال‌سازی دارد.
• تجهیزات معمول شامل کپسول های آتش‌نشانی، شلنگ‌های آتش‌نشانی (Fire Hose Reels) و سیستم‌های آب‌رسانی (Hydrants) است.

سیستم اطفاء حریق خودکار

• به‌صورت خودکار آتش را تشخیص داده و عملیات خاموش کردن حریق را فعال میکند

سیستم اطفاء حریق اتوماتیک

سیستم اطفاء حریق به صورت اتوماتیک برای کنترل و خاموش کردن آتش طراحی شده است تا در همان دقایق اولیه و قبل از بوجود آمدن خرابی و گسترش آتش سوزی، آتش را خاموش کند.
به یاد داشته باشیم که این سیستم کاملا خودکار عمل کرده و بدون دخالت انسان آتش را خاموش می کند.
برای اطفاء حریق به صورت اتوماتیک از مواد مختلفی استفاده می شود : آب – گاز – پودر آیروسل – فوم – مه (water mist)
سیستم اطفاء حریق آبی متعارف ترین سیستم خاموشی آتش در ساختمانهای مسکونی-اداری – تجاری-هتل ها – پارکینگ ها – موزه ها – بنادر – انبارها است.
نصب و راه اندازی این سیستم شامل : پمپ های آتشنشانی-مخازن ذخیره سازی آب – مجموعه زون کنترل ولوها  و اسپرینکلرها  می باشد.

نقشه نصب ساده سیستم اطفاء حریق  

گازهای گرم از آتش باعث به کار افتادن سیستم و آغاز باران از اسپرینکلرها می شود به این صورت که : آتشسوزی یک جریان هوای داغ و گاز ایجاد می کند. این هوای داغ به سمت سقف بالا می رود و به  حباب شیشه ایی متشکل از مایع اسپرینکلر برخورد کرده باعث انبساط مایع و شکستن حباب و به کار افتادن سیستم می شود.

انواع سیستم اطفا حریق خودکار 

اسپرینکلرها 

زمانی که دمای محیط از حد معینی بالاتر می‌رود (معمولاً 68 تا 79 درجه سانتی‌گراد)، لامپ شیشه‌ای یا فیوز حرارتی اسپرینکلرها شکسته شده و آب را بروی آتش به صورت یکنواخت می پاشند.

سیستم‌های گازی

 استفاده از گازهایی مانند CO2، FM200 یا گازهای بی‌اثر (Inert) برای محیط‌های خاص مانند مراکز داده یا اتاق‌های سرور.

سیستم‌های فوم

برای خاموش‌کردن مایعات قابل اشتعال

سیستم‌های پودری

برای مواد شیمیایی و فلزات.

سیستم‌های شیمیایی مرطوب

 مناسب برای محیط‌های آشپزخانه و صنعتی

قسمتهای اصلی  سیستم اطفاء حریق اتوماتیک

 مخزن ذخیره آب

 بوستر پمپ های آتشنشانی

 ایجاد فشار و دبی مورد نیاز سیستم اطفاء حریق آبی، با حداقل انرژی مصرفی و بالاترین راندمان

نکته: به منظور عملکرد دقیق و بی نقص در سیستم های کنترل جریان آب، از پرشرسوئیچ استفاده می شود و با کاهش یا افزایش فشار روی کلکتورفرمان قطع و یا وصل پمپ آتشنشانی صادر می گردد.

 شیرهای کنترلی 

قطع و وصل کامل جریان سیال،جلوگیری از بازگشت سیالات عبور کرده،تنظیم عبور مقدارمورد نیاز سیال،تنظیم عبور و کنترل مقدار فشار سیال،کنترل و ایمن نگه داشتن دستگاههای تحت فشار

اصولا درموتورخانه ها بدلیل امکان سرویس و نگهداری ،شیرآلات Wet Alarm Valve و شیر OS&Y نصب میگردند و در انشعابات از رایزر اصلی ،زون کنترل شامل شیرپروانه ایی ، شیر یکطرفه ، مانومتر فهرست شده (UL دار )،شیر تست و درین نصب می گردد.

اسپرینکلر

 مقدار بالا رفتن بیش از حد دما در محیط و یا اثرات آتشسوزی را تشخیص داده، آب را تخلیه کرده و در دقایق اولیه آتش را خاموش و از گسترش آن و ایجاد خسارات به میزان قابل توجهی می کاهد. 

نکته : 99درصد آتشسوزیها به تنهایی توسط اسپرینکلر ها خاموش میشوند.

5. جعبه ها و کپسول های آتشنشانی :جعبه های اطفاء حریق که به شبکه تر و خشک متصل می باشند، در 3 مدل فایرهوزریل و فایر باکس و هوزرک در پروژه ها متناسب با دستورالعمل سازمان ایمنی و آتشنشانی نصب می گردند.

 شرکت صباتام پیشرو در مشاوره آتشنشانی 

مزایای سیستم اطفاء حریق

شناسایی آتش و اقدام برای خاموش کردن اولین شعله ها در کوتاه‌ترین زمان ممکن.
این سیستم زمان لازم برای فرار افراد و رسیدن آتش نشان ها را فراهم کرده و خسارات جانی را به شدت کاهش می دهد.
یکی دیگر از مزایای مهم این سیستم جلوگیری از گسترش آتش و کاهش آسیب های مالی است .
این سیستم برای مکان های خاصی مانند آزمایشگاه‌ها، مراکز داده و کارخانه‌ها و انبار ها و سوله ها بسیار مناسب است .
استانداردهای مرتبط با سیستم اطفاء حریق
استاندارد NFPA /UL / FM برای اسپرینکلرهای وارداتی توسط شرکت مهندسی صباتام صنعت با برند KSFCO و بالب جاب آلمان

کاربردهای سیستم اطفاء حریق

• ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری.

• کارخانه‌ها و تأسیسات صنعتی.

• انبارها و مراکز ذخیره‌سازی.

• مراکز داده (Data Centers) و سرور روم‌ها.

• نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها.

• فرودگاه‌ها، کشتی‌ها و وسایل نقلیه خاص.

 همچنین بخوانید : انواع پمپ های آتشنشانی 

نکات مهم در طراحی سیستم اطفاء حریق

ارزیابی خطرات و انتخاب سیستم مناسب برای پروژه ساخت با انواع کاربری.

رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی.

نگهداری و سرویس دوره‌ای و طمینان از عملکرد صحیح سیستم.

آشنایی افراد با نحوه عملکرد و استفاده از تجهیزات.

سیستم اطفاء حریق یک بخش اساسی از زیرساخت‌های ایمنی هر ساختمان یا محیط کاری است و طراحی صحیح آن بسیار مهم است .